Có nên dùng đầu lọc thuốc lá không?

Thuốc lá là một trong những thói quen gây hại cho sức khỏe . Việc hút thuốc có thể dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm, từ ung thư phổi đến bệnh tim mạch. Đầu lọc thuốc lá đã xuất hiện như một phương tiện tiềm năng để đối phó với vấn đề này. Tuy nhiên, liệu đây có phải là giải pháp thực sự hiệu quả? Có nên dùng đầu lọc thuốc lá?

Có nên dùng đầu lọc thuốc lá không?

Đầu lọc thuốc lá là một thiết bị bị hiểu lầm khi được coi là cứu cánh cho người sử dụng thuốc lá. Nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Trường Y học Nhiệt đới và Vệ sinh London (Anh) cùng với Đại học bang San Diego vừa công bố đã chỉ ra rằng đầu lọc thuốc lá không chỉ không hoạt động theo cách mà nhiều người được truyền thông, mà thậm chí có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Điều này xem xét đặc biệt là do đầu lọc thuốc lá khiến người dùng hút thuốc nhiều hơn và không có chức năng loại bỏ độc tố có hại.

Đầu lọc thuốc lá lần đầu xuất hiện vào những năm 1950, khi ngành công nghiệp thuốc lá quảng cáo chúng như một giải pháp để làm cho thuốc lá trở nên an toàn hơn. Cách họ mô tả đầu lọc này là để loại bỏ các loại nhựa và chất nicotine từ khói thuốc lá, những chất có liên quan đến bệnh ung thư phổi. Tuy nhiên, theo những nghiên cứu gần đây, đầu lọc trên điếu thuốc không có chức năng giúp giảm tác hại của thuốc lá.

Ngoài ra, những bằng chứng khoa học mới đây còn cho thấy rằng cần hơn 10 năm để phân hủy hơn 4.500 tỷ đầu lọc thuốc lá mà con người thải ra môi trường. Do đó, chúng không chỉ không có tác dụng giảm hại sức khỏe của người hút thuốc, mà còn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Hút thuốc lá ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Hút thuốc lá không chỉ là một thói quen có hại mà còn là một yếu tố nguy cơ nhiễm các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp. Các nghiên cứu và đánh giá của các chuyên gia y tế công cộng được triệu tập bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chỉ ra rằng những người hút thuốc có nguy cơ cao hơn mắc các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe khi mắc COVID-19 so với những người không hút thuốc.

Khói thuốc lá chứa hơn 5.000 thành phần hóa học khác nhau, và hàng trăm trong số đó gây hại đối với sức khỏe con người. Dưới đây là một số chất chính có trong khói thuốc lá và tác động tiêu biểu của chúng:

1,3-Butadiene: Một hóa chất dùng trong sản xuất cao su, được xem là gây ung thư và có thể liên quan đến nhiều loại bệnh ung thư máu.

Arsenic: Dùng để bảo quản gỗ, nhưng một số hợp chất arsenic có liên quan đến ung thư phổi, da, gan và bàng quang.

Benzene: Sử dụng trong sản xuất các hóa chất khác, benzene có thể gây ra nhiều loại ung thư, đặc biệt là bệnh bạch cầu ở người.

Cadmium: Kim loại này được sử dụng trong sản xuất pin và có liên quan đến ung thư phổi, ung thư thận và tuyến tiền liệt.

Chromium VI: Dùng trong chế tạo kim loại hợp kim, sơn và thuốc nhuộm. Hợp chất chromium VI gây ung thư phổi và có liên quan đến ung thư mũi và xoang mũi.

Formaldehyde: Dùng để sản xuất hóa chất và nhựa, formaldehyde còn được sử dụng như một chất bảo quản và gây bệnh bạch cầu cũng như ung thư ở hệ hô hấp.

Polonium-210: Nguyên tố phóng xạ này đã được chứng minh là gây ung thư ở động vật.

Tar: Được tạo ra từ một số hóa chất trong khói thuốc lá, tar để lại dư lượng màu nâu, dính trên phổi, răng và mô, góp phần vào các bệnh liên quan đến đường hô hấp và răng miệng.

Hút thuốc cũng đồng nghĩa với việc tăng nguy cơ mắc các loại bệnh như bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi như khí phế thũng và viêm phế quản. Người hút thuốc cũng có nhiều nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác, bao gồm bệnh lao, các bệnh về răng và lợi (nướu), nếp nhăn sâu, loãng xương, khó thụ thai, đục thủy tinh thể, bất lực và tiểu đường.

Hút thuốc lá dù ít hay nhiều đều tác hại

Thống kê cho thấy tỉ lệ tử vong do các bệnh liên quan đến khói thuốc tăng gấp ba lần so với tử vong do tai nạn giao thông và HIV. "An toàn nhất là không hút, không khói thuốc" để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Việc bỏ thuốc lá mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể. Ngay trong năm đầu sau khi cai thuốc lá, nguy cơ bị bệnh tim mạch giảm một nửa. Sau 10 năm không hút thuốc, nguy cơ này gần như bằng người chưa từng hút thuốc. Điều đáng chú ý, khuyến cáo bỏ thuốc lá trước tuổi 40 có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ tử vong do bệnh liên quan đến thuốc lá, lên đến 90%.

Tuy nhiên, việc cai thuốc lá không hề dễ dàng. Tại Việt Nam, chỉ có 8 - 10% người nghiện thuốc lá có khả năng cai nghiện thành công, tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với người cai nghiện ma túy như cocain (khoảng 45%). Việt Nam vẫn nằm trong top 15 quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá cao nhất thế giới, và tỷ lệ bỏ thuốc lá thành công ở đây vẫn rất thấp.

Một quan điểm sai lầm thường gặp là hút ít hơn để "giảm hại". Tuy nhiên, thực tế là khi hút ít hơn, người hút thuốc thường hút sâu hơn, tạo ra nhiệt độ đốt cháy ở đầu điếu thuốc rất cao, khoảng 900 - 1000^oC. Điều này gây ra độc tính từ phản ứng đốt cháy và làm tăng sự lệ thuộc vào thuốc lá, đặc biệt là nicotin. Ví dụ, giảm từ 10 điếu xuống còn 3 - 5 điếu có thể khiến người hút thuốc cảm thấy đối với 3 - 5 điếu còn lại "ngon" hơn, và điều này chỉ làm tăng sự nghiện nicotin hơn.