Viêm phế quản cấp tính là bệnh gì? Cách phòng ngừa và điều trị

Viêm phế quản cấp tính là gì? 

Viêm phế quản là sự phát triển đột ngột của tình trạng viêm trong các ống phế quản, các đường dẫn khí chính vào phổi. Nó thường xảy ra do vi rút hoặc hít phải thứ gì đó gây kích ứng phổi như khói thuốc lá, khói, bụi và ô nhiễm không khí.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm phế quản cấp tính

Chảy nước mũi, nghẹt mũi.

Sốt nhẹ.

Khó thở.

Thở khò khè hoặc tiếng huýt sáo khi thở.

Ho có thể tiết ra chất nhầy màu vàng hoặc xanh lá cây (đờm).

Cảm thấy chán nản hoặc mệt mỏi.

Tác động của viêm phế quản cấp tính đối với sức khỏe

Trong viêm phế quản, các tế bào lót phế quản bị nhiễm trùng. Nhiễm trùng thường bắt đầu ở mũi hoặc cổ họng và di chuyển đến các ống phế quản. Khi cơ thể cố gắng chống lại nhiễm trùng, nó sẽ khiến các ống phế quản sưng lên. Điều này khiến bạn bị ho. Đôi khi nó là một cơn ho khan, nhưng thường thì bạn sẽ ho ra chất nhầy (đờm). Vết sưng cũng thu hẹp đường thở của bạn, khiến không khí đi qua ít hơn, điều này có thể gây ra thở khò khè, tức ngực và khó thở. Cùng với thời gian, hệ thống miễn dịch có thể chống lại nhiễm trùng và đường thở của bạn trở lại bình thường.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến viêm phế quản cấp tính

Viêm phế quản cấp tính thường do vi rút gây ra, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm, và đôi khi do nhiễm vi khuẩn.

Cùng một loại vi rút gây cảm lạnh và cúm thường gây ra viêm phế quản cấp tính. Những vi-rút này lây lan trong không khí khi mọi người ho, hoặc khi tiếp xúc cơ thể (ví dụ: trên tay chưa rửa sạch). Tiếp xúc với khói thuốc lá, không khí ô nhiễm, khói bụi cũng có thể gây ra bệnh viêm phế quản cấp. Ít thường xuyên hơn, vi khuẩn cũng có thể gây ra viêm phế quản cấp tính.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm phế quản cấp tính?

Trẻ nhỏ, người già và những người có tình trạng sức khỏe không tốt là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm phế quản cấp tính

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm phế quản cấp tính, bao gồm:

• Bạn tiếp xúc gần với người bị cảm lạnh hoặc viêm phế quản cấp tính.

• Bạn chưa được chủng ngừa bệnh cúm.

• Bạn đang tiếp xúc với các chất kích thích phổi như khói thuốc lá, khói, bụi và ô nhiễm không khí.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm phế quản cấp tính

Trong vài ngày đầu của bệnh, các triệu chứng viêm phế quản tương tự như cảm lạnh thông thường. 

Chẩn đoán viêm phế quản bằng cách hỏi bệnh nhân các câu hỏi về các triệu chứng và khám sức khỏe. 

Hiếm khi yêu cầu xét nghiệm bổ sung, nhưng nếu bệnh nhân bị sốt, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang phổi để loại trừ viêm phổi. Những bệnh nhân có triệu chứng khó thở nên được đo nồng độ oxy trong máu để loại trừ tình trạng thiếu oxy máu. Bệnh nhân cao tuổi đôi khi là ngoại lệ, vì họ có thể bị viêm phổi mà không có sốt hay triệu chứng khi nghe phổi, thay vào đó thay đổi tình trạng ý thức và thở nhanh.

Nhuộm gram đờm và nuôi cấy thường không ít có tác dụng chẩn đoán. Các bệnh phẩm mũi họng có thể được kiểm tra về cúm và ho gà nếu những bệnh này được nghi ngờ trên lâm sàng (ví dụ với ho gà, ho dai dẳng và ho kịch phát sau 10 đến 14 ngày bị bệnh, chỉ thỉnh thoảng có những biểu hiện ho đặc trưng và nôn, tiếp xúc với bệnh nhân mắc bệnh trước đó). Xét nghiệm virus thường không được khuyến cáo vì kết quả không ảnh hưởng đến việc điều trị.

Ho có thể thuyên giảm trong vòng 2 tuần. Bệnh nhân ho kéo dài nên được chụp X quang ngực. Quyết định đánh giá các nguyên nhân không nhiễm trùng, bao gồm chảy mũi sau và bệnh trào ngược dạ dày thực quản, thường có thể được thực hiện trên cơ sở các dấu hiệu lâm sàng. Để phân biệt với bệnh hen thể ho có thể đòi hỏi phải kiểm tra chức năng hô hấp.

Phương pháp điều trị viêm phế quản cấp tính hiệu quả

Giảm triệu chứng (ví dụ acetaminophen, bù dịch, có thể là thuốc giảm ho).

Thuốc cường beta đường hít cho các bệnh nhân có triệu chứng thở khò khè.

Thuốc kháng sinh sẽ không hữu ích nếu nguyên nhân là do virus. Dùng thuốc kháng sinh nếu nguyên nhân là do vi khuẩn.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm phế quản cấp tính

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 

• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Uống nhiều nước.

Phương pháp phòng ngừa viêm phế quản cấp tính hiệu quả

 Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Tránh các chất kích thích phổi, bao gồm hút thuốc, là điều quan trọng để ngăn ngừa viêm phế quản. 

• Để giúp bảo vệ phổi của bạn, hãy đeo khẩu trang che miệng và mũi khi sử dụng các chất gây kích ứng phổi như sơn, chất tẩy sơn hoặc dầu bóng. 

• Rửa tay thường xuyên và tiêm phòng cúm hàng năm.

• Hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên tiêm phòng viêm phổi hay không, đặc biệt nếu bạn từ 65 tuổi trở lên.