Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ và cách phòng tránh

Sức khỏe của mỗi người phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, môi trường, lối sống…. Để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ và cách phòng tránh, hãy cùng đọc bài viết dưới đây để có thêm những thông tin cần thiết cho bản thân bạn.

Sức khoẻ là gì?

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra một định nghĩa về sức khỏe của con người như sau: “Sức khỏe là trạng thái thoải mái toàn diện về thể chất, tâm thần và xã hội chứ không chỉ bao gồm tình trạng không có bệnh hay thương tật”.

Thực tế cho thấy, sức khỏe bao gồm các khía cạnh khác nhau như sức khoẻ thể chất, tinh thần và xã hội. Sức khoẻ thể chất được nhận biết qua sự sảng khoái và thoải mái về cơ thể. Sức khoẻ tinh thần là sự biểu hiện của hệ thống tâm lý hoạt động một cách khoa học và hợp lý, có khả năng đương đầu linh hoạt với những tình huống khó khăn và tìm lại sự cân bằng. Và cũng không thể bỏ qua sức khoẻ xã hội, nó thể hiện sự thoải mái trong các mối quan hệ phức tạp giữa cá nhân, tổ chức và cộng đồng, như trong xã hội địa phương, nơi làm việc và các tập thể khác.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ

Sức khỏe của con người bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố tổng hợp như yếu tố tự nhiên (vật lý, hóa học,...), yếu tố sinh học và yếu tố kinh tế - xã hội. Sự thay đổi trong môi trường sinh thái, đặc biệt là môi trường xã hội, có thể gây ra những hậu quả tiêu cực đối với tâm lý và tình cảm của con người và cũng là nguyên nhân gây ra các vấn đề bệnh lý. Đây được coi là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định cấu trúc và hoạt động của cơ thể. Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng các biến đổi không bình thường trong các đoạn gen có thể gây ra các bệnh tương ứng. Hiện nay, y học đã sử dụng bản đồ gen để chẩn đoán một số bệnh như thiếu máu hình liềm, xơ nang tụy và đái tháo đường, những bệnh có thể có tác động tiêu cực đến thế hệ sau. Tuy nhiên, phần lớn yếu tố gen không thể thay đổi và cho đến nay, y học chỉ có khả năng can thiệp hạn chế vào chúng.

Yếu tố môi trường

Yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng trong tình trạng sức khỏe của một cộng đồng và nó thường không được con người kiểm soát chặt chẽ. Thuật ngữ "môi trường" ở đây được hiểu theo nghĩa rộng, bao gồm môi trường xã hội, tổ chức xã hội và các nguồn lực khác. Môi trường tự nhiên bao gồm yếu tố như nhiệt độ, ánh sáng, không khí, đất và nước, thiên tai và các thảm họa. Môi trường sống và làm việc, bao gồm những khó khăn về nhà ở, môi trường làm việc, gia đình và cộng đồng, có thể gây ra vấn đề về sức khỏe tâm thần. Hạ tầng giao thông xuống cấp, lụt lội, bão, động đất và các thiên tai khác có thể gây tử vong hoặc thương tích cho nhiều người. Một môi trường tự nhiên trong lành sẽ có lợi cho sức khỏe hơn so với một môi trường ô nhiễm và bụi bặm. Môi trường xã hội trong đó mọi người có thói quen tốt, hòa nhã và chất lượng sống tốt cũng sẽ có tác động tích cực đến sức khỏe của từng cá nhân trong cộng đồng.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe

Hệ thống chăm sóc sức khỏe đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe của cả cá nhân và cộng đồng. Các yếu tố sau đây có ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống chăm sóc sức khỏe và sức khỏe nói chung: Chất lượng điều trị và chăm sóc, sự đảm bảo và tiếp cận thuốc, giá cả và khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế, thời gian chờ đợi; thái độ của nhân viên y tế đối với bệnh nhân; trình độ chuyên môn và năng lực của nhân viên y tế và tính chất của hệ thống chăm sóc sức khỏe (có tập trung vào chăm sóc sức khỏe đặc biệt chuyên sâu, công lập hay tư nhân). Tình trạng sức khỏe của cá nhân và cộng đồng có thể tốt hoặc xấu phụ thuộc vào những yếu tố trên và tình trạng của hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Hành vi và lối sống

Hành vi và lối sống của con người đóng vai trò quan trọng tác động đến sức khỏe của chính họ, bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp tạo ra các yếu tố có thể có lợi hoặc có hại cho sức khỏe. Hành vi cá nhân, gia đình và cộng đồng liên quan đến việc tạo ra, bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe, cũng như có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe cụ thể như hành vi tập thể dục, dinh dưỡng và vệ sinh môi trường. Hành vi và lối sống không lành mạnh được xem là nguyên nhân gây bệnh, tử vong và các vấn đề sức khỏe khác.

Việc duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý, an toàn và lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể hoạt động tốt và tăng cường sức đề kháng chống lại nguy cơ bệnh tật. Thói quen sinh hoạt điều độ và hoạt động vận động phù hợp cũng đóng góp vào sự khỏe mạnh của cơ thể.

Ngược lại, việc ăn uống quá mức, không khoa học và thiếu hoạt động vận động, cùng với việc lạm dụng các chất gây hại như rượu, bia và thuốc lá sẽ gây mất cân bằng dinh dưỡng, làm suy yếu cơ thể và tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm. Hiện nay, có rất nhiều bệnh được xác định có nguyên nhân chủ yếu do yếu tố ăn uống và lối sống, bao gồm béo phì, tiểu đường, bệnh tim mạch và ung thư.

Cách phòng tránh các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ

Vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh

Đảm bảo vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh là một phương pháp quan trọng để chăm sóc cơ thể của chúng ta. Việc này nên được thực hiện trong các không gian như phòng tắm, phòng ngủ,… Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta tiếp xúc với nhiều vi khuẩn có nguồn gốc từ môi trường bên ngoài, do đó, chúng ta cần chú ý đến việc vệ sinh cá nhân một cách cẩn thận. Bằng cách thực hiện hành động này, bạn và gia đình sẽ giảm nguy cơ mất sức đề kháng và giảm khả năng mắc bệnh.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Để xây dựng một lối sống lành mạnh, hai yếu tố quan trọng là ăn uống và tập thể dục cần được chú trọng.

Theo các khuyến cáo, người trưởng thành nên dành ít nhất từ 150 đến 300 phút mỗi tuần để thực hiện hoạt động thể chất ở mức độ vừa phải, tương đương 30 phút mỗi ngày, 5 ngày trong tuần. Để đạt được điều này, hãy lên kế hoạch cụ thể để giúp bạn sẵn sàng cho buổi tập tốt hơn. Thói quen này cũng sẽ giúp bạn quản lý thời gian để có thể luyện tập và thư giãn phù hợp ngay cả khi cuộc sống bận rộn.

Nếu bạn mới bắt đầu tập luyện, hãy tự đặt ra những mục tiêu phù hợp và khả thi cho bản thân. Bắt đầu với những mục tiêu nhỏ sẽ tăng cơ hội thành công và giữ được động lực để hoàn thành từng bước trong kế hoạch tập luyện của bạn.

Tóm lại, sức khoẻ của con người được ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ và áp dụng các biện pháp phù hợp có thể giúp chúng ta đạt được sức khoẻ tốt hơn và đảm bảo một cuộc sống khoẻ mạnh. Tuy nhiên, việc đảm bảo sức khoẻ không chỉ là trách nhiệm của cá nhân mà còn là nhiệm vụ của cộng đồng và xã hội. Chỉ khi chúng ta hợp tác và tập trung vào các yếu tố này, chúng ta mới có thể xây dựng một tương lai khỏe mạnh và bền vững cho mọi người.